Op 31 maart was er een controledag in Amsterdam Zuidoost. Overheidsinstanties controleerden gezamenlijk bij ondernemingen in winkelcentra Amsterdamse Poort en Ganzenpoort. De controle was met name gericht op ondernemingen met een MTO; een money transfer organisation. Aan de controle namen de gemeente Amsterdam, Belastingdienst, Politie, Douane en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid deel. De overheidsdiensten controleerden of de ondernemers zich aan de geldende wetgeving houden.
Money Transfer Organisations
Een MTO-agentschap neemt geld (contant of giraal) aan van een verzender die dit wil versturen naar een ontvanger aan wie het geld uitbetaald moet worden. Het geld kan naar een bankrekening worden overgemaakt of naar een ander MTO-agentschap waar de ontvanger het geld vervolgens op kan halen. In de regio Amsterdam-Amstelland zijn 191 MTO-agentschappen waarvan het overgrote deel, 186 agentschappen, zijn te vinden in Amsterdam. In de winkelcentra Amsterdamse Poort en Ganzenpoort bevinden zich, volgens de gegevens van de toezichthouder De Nederlandsche Bank, tien locaties waar, soms meerdere, MTO-agentschappen zijn gevestigd.
Met 180 nationaliteiten in Amsterdam, ligt het voor de hand dat er behoefte is om geld naar het buitenland te sturen. Maar de aanwezigheid van tien fysieke MTO-locaties in de winkelcentra Amsterdamse Poort en Ganzenpoort roept de vraag: zijn er nog zoveel fysieke MTO-locaties nodig als het eenvoudig is om via internet geld te versturen? Het verschil is dat bij een fysieke MTO-locatie het mogelijk is om contant geld te versturen naar een ontvanger. Contant geld is een legaal betaalmiddel en het gebruik ervan is pas een probleem als het geld afkomstig is uit de criminaliteit. Aanleiding voor de controledag waren aanwijzingen dat in de winkelcentra Amsterdamse Poort en Ganzenpoort netwerken actief zijn die zich bezighouden met de handel in geld en mogelijk ook witwassen. Daarbij spelen de ondernemingen met een MTO-agentschap, en daaraan gelinkte ondernemingen, in deze winkelcentra mogelijk een faciliterende rol: via deze ondernemingen wordt mogelijk crimineel geld verplaatst.
Ondergronds bankieren
Door het organiseren van een controledag in Zuidoost vergroten de betrokken overheidsorganisaties het zicht op de branche en de daaraan verbonden ondernemingen. Maar vooral draagt de controle bij aan aantrekkelijkere en ondermijningsvrije winkelcentra in Zuidoost. De controledag komt voort uit een samenwerkingsverband tussen stadsdeel Zuidoost, de belastingdienst en de politie: het handhavingsknelpunt Zuidoost. Door regelmatige controleacties te organiseren in de winkelcentra streeft het samenwerkingsverband naar winkelcentra zonder ondermijning. De controledag is voorbereid in de projectgroep Ondergronds Bankieren / MTO van het RIEC Amsterdam-Amstelland in samenwerking met het handhavingsknelpunt. Bij ondergronds bankieren gaat het om het verplaatsen of wisselen van geldbedragen of andere objecten van waarde buiten het formele, door de overheid afgebakende en gereguleerde, financiële stelsel om. Criminelen maken gebruik van ondergronds bankieren om geld afkomstig uit criminele activiteiten te verplaatsen.
Tokens
Tijdens de controledag zijn aanwijzingen gevonden voor ondergronds bankieren. Zo is er een administratie aangetroffen, die verder zal worden onderzocht. Ook zijn er tokens gevonden op een van de gecontroleerde locaties. Een token wordt gebruikt als betalingsbewijs bij het overdragen van grote sommen contant geld. De tokens zijn vaak bankbiljetten van kleine valuta. Bankbiljetten worden gebruikt omdat deze biljetten unieke serienummers hebben en er dus maar een van elk biljet in omloop is. Voorafgaand aan een geldoverdracht krijgt de persoon die het geld overdraagt een foto met een uniek serienummer van een bankbiljet. Alleen aan de persoon in het bezit van dit bankbiljet mag het geldbedrag worden overgedragen. Na de daadwerkelijke overdracht krijgt de persoon die het geldbedrag overdraagt het bankbiljet van de persoon die het geld “aanneemt”. Dit is het bewijs van afgifte.
De integrale samenwerking werd door de betrokken overheidsorganisaties als een succes ervaren. De resultaten van de controle worden verwerkt en geanalyseerd door het handhavingsknelpunt Zuidoost en door de projectgroep Ondergronds Bankieren / MTO’s van het RIEC. Ook delen we de resultaten met de Nederlandsche Bank, die toezicht houdt op MTO’s. Benieuwd hoe de controledag verliep? Wouter Laumans, journalist bij het Parool liep mee tijdens de controledag. Het artikel is op zaterdag 3 april gepubliceerd in Het Parool en kun je hier teruglezen.